Jak sterole roślinne mogą obniżyć poziom cholesterolu?

Choroby sercowo-naczyniowe od wielu dekad stanowią poważny problem zdrowotny na całym świecie, w tym także wśród nas, Polaków. Obejmują one schorzenia serca, tętnic i żył. Do najczęstszych chorób układu krążenia należą m.in. miażdżyca, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, niewydolność serca oraz migotanie przedsionków. Do ich rozwoju mogą przyczyniać się różne czynniki, w tym genetyczne (np. hipercholesterolemia rodzinna), palenie papierosów, otyłość, brak aktywności fizycznej, niezdrowa dieta, wysoki poziom cholesterolu LDL (tzw. zły cholesterol), nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca.

Zaburzenia lipidowe, w tym hipercholesterolemia (za wysoki poziom cholesterolu we krwi), od ponad 30 lat są wyzwaniem zarówno w diagnostyce, jak i w leczeniu. Jest to jeden z najważniejszych czynników i prognostyk dalszych problemów sercowo-naczyniowych. Hipercholesterolemia dotyczy 67% osób po 20 roku życia, a niestety  60% z tych osób nie wie, że ma poziom cholesterolu powyżej normy. Hipercholesterolemia jest jednym z czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, który co ważne, można i należy kontrolować. Skuteczna kontrola poziomu cholesterolu LDL we krwi to jeden z najważniejszych elementów w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym.

Epidemiologia - szybko postępujący wzrost chorobowości, przygnębiające prognozy

Polacy znajdują się w grupie wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego, co oznacza, że ryzyko to jest o 20-30% wyższe niż w krajach o niskim lub umiarkowanym ryzyku. Ponad 10 milionów Polaków ma nadciśnienie tętnicze, często nierozpoznane, a każdego roku około 80 tysięcy osób doznaje zawału serca. Około 2 miliony osób ma rozpoznaną chorobę niedokrwienną serca, a 1,2 miliona ma stabilną dusznicę. Dodatkowo, 600-800 tysięcy osób cierpi na migotanie przedsionków.. Prawie 20 milionów Polaków ma hipercholesterolemię, a 8 milionów pali tytoń, co prowadzi do chorób układu krążenia [1].

Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że między 2014 a 2019 rokiem liczba osób z niewydolnością serca w Polsce systematycznie rosła, osiągając 1,02 miliona przypadków w 2019 roku. Prognozy wskazują, że od 2022 do 2031 roku liczba nowych przypadków niewydolności serca może wzrosnąć nawet do 229,8 tysięcy (wzrost o około 11%). Obecnie najliczniejsze grupy wiekowe w Polsce to osoby w wieku 60-69 lat oraz 30-49 lat. Bardzo niepokojące jest również to, że Polska od kilku lat prowadzi wśród krajów europejskich należących do OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) pod względem liczby hospitalizacji z powodu niewydolności serca [2].

Profilaktyka chorób układu krążenia

Nie od dziś wiadomo, że profilaktyka, w tym regularne badania kontrolne i kontrola czynników ryzyka pozwala zminimalizować występowanie potencjalnych problemów zdrowotnych. Profilaktyka sprzyja utrzymaniu dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Zdrowy styl życia, obejmujący odpowiednią dietę, regularną aktywność fizyczną i unikanie nałogów, przekłada się na lepsze samopoczucie i większą energię do codziennych aktywności.

Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Lipidologicznego z 2021 roku, w sytuacji podwyższonego poziomu cholesterolu całkowitego (>190 mg/dl) lub/i LDL>115 mg/dl (przy małym ryzyku sercowo-naczyniowym) i LDL>100 mg/dl (przy średnim ryzyku sercowo-naczyniowym) w pierwszej kolejności rekomenduje się zmianę stylu życia rozumianą m.in. poprzez modyfikację diety i wdrożenie regularnej aktywności fizycznej. Modyfikacja stylu życia jest również ważnym wsparciem leczenia farmakologicznego [3].

W ostatnich latach, sterole roślinne (inaczej fitosterole) zyskały znaczną uwagę jako jeden ze składników roślinnych wpływających korzystnie na poziom cholesterolu we krwi [3].

Sterole roślinne – niepodważalna skuteczność i korzyści ze stosowania

Sterole roślinne, znane również jako fitosterole, to naturalnie występujące w roślinach związki chemiczne, które mają strukturę podobną do cholesterolu. Ich główną funkcją jest obniżenie poziomu cholesterolu LDL (potocznie zwanego „złym cholesterolem”) w surowicy krwi. Mechanizm ten polega na zmniejszeniu wchłaniania cholesterolu w jelicie cienkim, co skutkuje zwiększonym wydalaniem go z organizmu. W konsekwencji może przyczyniać się to do zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, w tym choroby wieńcowej serca. Korzystny efekt występuje w przypadku spożywania 1,5–3 g steroli roślinnych dziennie, a w przypadku niektórych produktów spożywczych zawierających sterole roślinne (np. produkty mleczne, margaryny, majonez) można uzyskać obniżenie poziomu cholesterolu nawet o 7-12,5 % w ciągu 2-3 tygodni [4].

Organizm ludzki nie jest w stanie samodzielnie produkować steroli roślinnych, dlatego muszą być one dostarczane wraz z dietą. Naturalnie znajdują się one w olejach roślinnych (m.in. rzepakowym, słonecznikowym, lnianym), w pestkach, nasionach i orzechach, awokado, pełnoziarnistych produktach zbożowych czy warzywach i owocach. Jednak, aby zrealizować spożycie steroli na poziomie 2,5 g należałoby wypić np. 2 l oliwy z oliwek lub spożyć 3 kg orzechów włoskich.

Na polskim rynku dostępne są także produkty spożywcze wzbogacone w sterole roślinne, takie jak margaryny czy jogurty. Ze względu na różnorodną zawartość fitosteroli w tych produktach należy zwrócić szczególną uwagę na spożycie ich w ilości zgodnej z zaleceniami producenta.

Suplementacja produktów ze sterolami roślinnymi – kiedy przyjmować sterole roślinne?

Wprowadzenie tych produktów do codziennej diety jest skutecznym sposobem na obniżenie poziomu cholesterolu. Należy jednak pamiętać, że optymalne działanie steroli roślinnych osiągane jest dopiero przy spożyciu 1,5- 3 g codziennie. W związku z tym zrealizowanie tak wysokiego spożycia może być trudne przy stosowaniu jedynie konwencjonalnych produktów spożywczych oraz tych wzbogacanych, szczególnie przy stosowaniu nieprawidłowej diety.  W przypadku margaryn może to wiązać się z koniecznością spożycia 30g produktu dziennie (w podziale na 3 porcje po 10g), co odpowiada 6 bogato posmarowanych margaryną kromkom pieczywa. Warto też zauważyć, że w zależności od produktu przekłada się to na konieczność codziennego spożycia ok. 100 – 160 dodatkowych kcal, co może być niekorzystne w kontekście kontroli masy ciała. Przyjmuje się, że spożycie steroli roślinnych w pożywieniu waha się od średnio 250 mg/dzień w Europie Północnej do około 500 mg/dzień w krajach śródziemnomorskich. W Polsce wynosi 256 mg/dzień. W związku z tym warto poszukać produktu, który umożliwiałby nam uzupełnić dietę w odpowiednią ilość steroli.

Suplementy diety ze sterolami roślinnymi

Oprócz wyżej wspomnianych produktów, sterole roślinne można znaleźć także w suplementach diety, takich jak Danacol Plus. W jednej saszetce zawiera 2,5 g steroli roślinnych, a oprocz nich zawiera także witaminę B1 (tiaminę), która wspiera prawidłową pracę serca. Zaleca się spożywać Danacol Plus po głównym posiłku, ponieważ to wtedy zazwyczaj konsumujemy najwięcej cholesterolu.

Sterole roślinne są szczególnie zalecane osobom z podwyższonym poziomem cholesterolu, zgodnie z obowiązującymi wytycznymi. Osoby przyjmujące leki na obniżenie cholesterolu mogą również korzystać z produktów zawierających sterole roślinne, jednak powinny skonsultować się z lekarzem przed ich wprowadzeniem do diety.

Danacol plus na cholesterol? W jaki sposób wspiera walkę z cholesterolem?

Danacol Plus jest suplementem diety, który uzupełnia normalną dietę, ważne jednak, by zachować zrównoważony sposób odżywiania i prowadzić zdrowy tryb życia. Kiedy sterole roślinne są łączone z dietami o niskiej zawartości tłuszczów nasyconych i cholesterolu, można osiągnąć redukcję poziomu cholesterolu o 20% lub więcej. Sterole roślinne są uznawane za bezpieczne do spożycia, a ich długoterminowe stosowanie nie wiąże się z poważnymi skutkami ubocznymi. Warto jednak pamiętać, aby nie przekraczać ilości 3 g dziennego spożycia, gdyż większa ilość nie przynosi już żadnych korzystnych efektów, a może prowadzić do niedoborów beta-karotenu czy likopenu w organizmie.

Materiał sponsorowany przez Nutricia Polska Sp. z o. o.

Danacol Plus suplement diety zawiera sterole roślinne i tiaminę

Udowodniono, że sterole roślinne obniżają poziom cholesterolu we krwi. Wysoki poziom cholesterolu jest czynnikiem ryzyka rozwoju choroby wieńcowej serca. Korzystny efekt występuje w przypadku spożywania 1,5 – 3 g steroli roślinnych dziennie.

Danacol Plus Suplement diety. Zawiera składniki, które wspomagają funkcje organizmu poprzez uzupełnienie normalnej diety. Nie ma właściwości leczniczych.

Suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety. Zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia mają istotne znaczenie.

[1] Kałużna-Oleksy, M., et al. Niewydolność serca w Polsce-Realia, koszty, sugestie poprawy sytuacji. Porozumienie Organizacji Kardiologicznych–Razem dla Serca, 2020.

[2] Serce w Polsce, Raport Niewydolność. 2021.(2023). Asocjacja Niewydolności Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. 2014.

[3] Banach M. i wsp. Wytyczne PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych w Polsce 2021. Nadciśnienie Tętnicze

w Praktyce 2021; 7: 113–222

[4] Ras, Rouyanne T., Johanna M. Geleijnse, and Elke A. Trautwein. "LDL-cholesterol-lowering effect of plant sterols and stanols across different dose ranges: a meta-analysis of randomised controlled studies." British Journal of Nutrition 112.2 (2014): 214-219.