Wpływ stresu na skórę - czy przewlekły stres wpływa na skórę? Poznaj problemy skórne związane ze stresem (trądzik, atopowe zapalenie skóry) i sprawdź, jak pomóc Twojej skórze w okresach stresu

Stres a stan skóry - w jaki sposób stres może wpływać na wygląd skóry?

Stres  jest niemal nieodłącznym elementem życia każdej osoby - towarzyszy nam każdego dnia, zarówno w pracy, jak i w sytuacjach rodzinnych czy nawet towarzyskich. Stan ten, jeśli utrzymuje się krótko, może mobilizować organizm do działania i korzystnie wpływać na naszą efektywność, zdolność do skupienia się czy podejmowania wyzwań. Problem pojawia się wtedy, gdy stres staje się przewlekły - a to, niestety, coraz częstsza sytuacja. Jego skutki odczuwa nie tylko nasza psychika, ale i ciało - w tym oczywiście skóra. Bywa ona swoistym odzwierciedleniem stanu emocjonalnego - pokazuje, jak się czujemy, zdradza napięcie i zmęczenie lub niedostateczną ilość snu. Jakie konkretne efekty długotrwałego stresu można zaobserwować na skórze? Czy stres faktycznie pogarsza przebieg chorób dermatologicznych, takich jak atopowe zapalenie skóry czy trądzik i czy wpływa na przyspieszenie procesów starzenia? W jaki sposób pielęgnować cerę w sytuacjach stresowych, by poprawić jej wygląd?

Stres a wygląd i kondycja skóry – jak emocje wpływają na naszą cerę?

Skóra to największy organ ludzkiego organizmu. Jej podstawowym zadaniem jest zarówno ochrona przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych, jak i wsparcie w zachowaniu homeostazy. To jednak nie wszystko - niewiele osób wie, że skóra jest podatna zarówno na działanie konkretnych hormonów, jak i na aktywność układu immunologicznego (właśnie dlatego często obserwuje się konkretne zmiany skórne w przebiegu chorób hormonalnych, ale również w tych, które aktywują układ odpornościowy - są to między innymi schorzenia wirusowe czy alergie).

Skóra i zawarte w niej gruczoły, komórki i receptory jest również bardzo wrażliwa na wydzielanie nadmiaru hormonu stresu - czyli kortyzolu wytwarzanego przez nadnercza. Przy jego nadprodukcji (co ma oczywiście w sytuacjach stresowych) można obserwować takie reakcje, jak:

• wzmożona produkcja sebum (gruczoły łojowe obecne w skórze, przy nadmiarze kortyzolu, produkują więcej sebum - także ze względu na mechanizm kompensacji, czyli próby naturalnego nawilżenia zbyt suchej cery);
• zaburzenie funkcjonowania bariery hydrolipidowej (aby bariera ta spełniała swoją rolę, musi zawierać odpowiednie proporcje substancji tłuszczowych oraz wody - a przy wspomnianej nadprodukcji sebum proporcje te ulegają zaburzeniu);
• zwiększenie podatności na zakażenia i infekcje skóry (zaburzone funkcjonowanie bariery hydrolipidowej, w połączeniu z pojawiającymi się częściej zmianami trądzikowymi, sprzyja zakażeniom - w tym bakteryjnym i grzybiczym);
• zmniejszenie zdolności do regeneracji (wypoczęty organizm, który funkcjonuje poprawnie, dysponuje różnymi mechanizmami regeneracyjnymi, natomiast nadmiar kortyzolu utrudnia prawidłowy przebieg tych mechanizmów).

Wszystko to sprawia, że negatywne skutki stresu na swojej skórze obserwują zwłaszcza osoby cierpiące na różnorakie dermatozy (choroby skóry) - w tym na trądzik pospolity, trądzik różowaty, atopowe zapalenie skóry czy łuszczycę.

Wpływ stresu na atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry (AZS, egzema) jest chorobą, której bezpośrednie przyczyny nie zostały do końca poznane. Niemniej, lekarze wyszczególniają pewne czynniki, wpływające po pierwsze na zaostrzenie przebiegu schorzenia (a więc na intensyfikację objawów), a po drugie - na wywoływanie symptomów (na przykład po okresach remisji). Jednym z takich czynników jest omawiany w artykule stres i mechanizmy, jakie podczas jego trwania zachodzą w organizmie. Zwiększona produkcja kortyzolu, zwiększone ryzyko powstawania stanów zapalnych i inne aspekty pozostawania pod wpływem długotrwałego i silnego stresu mogą przekładać się u pacjentów z AZS na:

• pogłębienie suchości skóry - stres może bowiem prowadzić do zaburzenia funkcjonowania bariery hydrolipidowej (a tym samym do zaburzenia produkcji lipidów w naskórku), przez co skóra atopowa staje się jeszcze bardziej sucha, podatna na pęknięcia i łuszczenie;
• nasilenie świądu - kortyzol i adrenalina (czyli hormony wydzielające się w sytuacjach stresowych) zwiększają wrażliwość receptorów odpowiedzialnych za odczuwanie swędzenia. Taki stan rzeczy prowadzi z kolei do powstania efektu błędnego koła (pacjent odczuwa świąd i intensywnie się drapie, uszkadzając tym samym naskórek i doprowadzając do pogorszenia stanu zmian, a także do zwiększenia świądu);
• obniżenie odporności skóry - w stresie zaburzona zostaje produkcja oraz funkcjonowanie komórek układu odpornościowego, co może prowadzić do częstszych nadkażeń bakteryjnych i grzybiczych. Warto również wspomnieć, że w stresie gojenie zmian AZS przebiega wolniej - z uwagi na upośledzenie zdolności regeneracyjnych skóry.

U pacjentów z AZS żyjących w długotrwałym stresie, nie bez znaczenia pozostaje aspekt psychologiczny.Uciążliwe objawy atopowego zapalenia skóry obniżają samoocenę i nastrój, co dodatkowo nasila stres i intensyfikuje symptomy choroby. To błędne koło, które trudno przerwać bez wsparcia dermatologa, a nierzadko również - psychologa.

Stres a cera trądzikowa – czy stres wpływa na skórę z trądzikiem i powoduje wysyp zmian skórnych?

Osoby borykające się z trądzikiem często zauważają pogorszenie stanu skóry w okresach stresujących - przed egzaminami, w czasie zmian życiowych czy w wyniku przewlekłego przemęczenia. Nie bez powodu - trądzik to jedna z chorób skóry najczęściej zaostrzanych przez stres. Mechanizmy działania stresu w intensyfikacji symptomów trądziku obejmuje takie aspekty, jak chociażby nadprodukcję sebum (a więc objaw wspomniany już powyżej), prowadzącą do zwiększenia ryzyka rozwoju bakterii oraz pojawiania się nowych zmian zapalnych. Oprócz tego w przypadku pacjentów z cerą trądzikową, przewlekły stres może prowadzić do zaburzenia mikrobiomu skóry(jednego z systemów ochronnych, zapobiegających rozwojowi i namnażaniu się niepożądanej flory bakteryjnej, powodującej, przykładowo, trądzik pospolity).

Warto tutaj dodać, że osoba żyjąca w stresie często - w ramach rozładowania napięcia nerwowego, w nieświadomy sposób - dotyka twarzy, pociera ją, wyciska nowe zmiany skórne i rozdrapuje te, które zaczęły się już goić. Takie postępowanie - podobnie, jak w przypadku opisanego powyżej AZS - prowadzi do błędnego koła zanieczyszczenia skóry, zaogniania obecnych na niej wyprysków, a także rozsiewania bakterii po całej twarzy, szyi, dekolcie czy karku.

Stres a starzenie – czy stres może wpływać na przyspieszone starzenie skóry i powstawanie zmarszczek?

Na proces starzenia się skóry wpływa wiele czynników, wśród których wyróżnić można chociażby geny, ekspozycję na promieniowanie UV, dietę oraz ogólnie pojmowany styl życia. Niestety, jednym z takich aspektów - o którym wciąż mówi się zbyt mało - jest przewlekły stres. Dlaczego wpływa on na szybsze pojawienie się pierwszych oznak starzenia?

• Długotrwale podniesiony poziom kortyzolu przyczynia się pośrednio do upośledzenia procesów produkcji kolagenu i elastyny - a więc substancji odpowiedzialnych za jędrność oraz sprężystość skóry.
• Pod wpływem stresu fizjologicznego w skórze obserwuje się także zwiększenie wolnych rodników - a więc „przedstawicieli” stresu oksydacyjnego, odpowiedzialnego za szybsze starzenie się komórek organizmu (w tym oczywiście komórek skóry).
• Intensywny stres sprzyja problemom z zasypianiem oraz z utrzymaniem właściwej higieny snu - a to z kolei znacznie obniża zdolności regeneracyjne skóry. Często mówi się, że każdą nieprzespaną noc od razu „widać” na twarzy - nie bez przyczyny. Skóra u osoby zestresowanej i z niedoborami snu traci blask, staje się poszarzała i ziemista, a oprócz tego - mniej jędrna i sprężysta.
• Stres doprowadza do nadmiernego napięcia mięśni - nie tylko ciała, ale również twarzy. Napięte mięśnie to z kolei mięśnie skrócone, nieelastyczne i sztywne. Wszystko to może przekładać się na nocne zgrzytanie zębami (za co odpowiadają napięte mięśnie żwacze po obu stronach twarzy), ale również na pojawienie się drugiego podbródka, zmarszczek poprzecznych na szyi czy opadających kącików ust (nadmiernie napięte mięśnie szyi, napięte i skrócone mięśnie obniżacze kątów ust).

Jak dbać o skórę w okresach wzmożonego stresu? Wzmacniaj płaszcz hydrolipidowy i zapobiegaj wysuszeniu

Niestety, w wielu wypadkach całkowite unikanie stresu jest niemożliwe. W jaki więc sposób pielęgnować skórę na co dzień, by minimalizować negatywny wpływ omawianego w artykule czynnika?

• Stosuj kosmetyki odbudowujące barierę hydrolipidową. Szukaj kremów zawierających ceramidy, kwasy tłuszczowe, cholesterol, niacynamid. Pomagają one zregenerować barierę hydrolipidową, uszczelnić ją i zapobiegać nadmiarowej utracie wody z naskórka.
• Unikaj silnych detergentów i agresywnie działających substancji. Żele do mycia twarzy z SLS, alkohol czy silne peelingi mogą dodatkowo podrażniać zestresowaną skórę. W oczyszczaniu postaw na delikatne mleczka, olejki do demakijażu czy łagodne pianki do mycia twarzy.
• Zadbaj o nawilżenie. Skóra zestresowana łatwo traci wodę - stosuj kremy i inne kosmetyki z kwasem hialuronowym, gliceryną, aloesem, betainą - a więc z substancjami wykazującymi zdolność do wiązania cząsteczek wody w naskórku.
• Wprowadź rytuały relaksacyjne. Wieczorna pielęgnacja połączona z masażem twarzy (delikatnym, wykonywanym z poślizgiem - na przykład z użyciem łatwo emulgującego się olejku do demakijażu) może być chwilą wytchnienia i odprężenia.
• Pamiętaj o ochronie UV. Promieniowanie słoneczne w połączeniu ze stresem wpływa na spotęgowania i intensyfikację procesów starzenia się skóry. Filtr z wysokim faktorem SPF powinien być więc pozycją obowiązkową w codziennej pielęgnacji osób zestresowanych.
• Nie zapominaj o zdrowej, odżywczej diecie i nawodnieniu. Skóra potrzebuje nie tylko kosmetyków, ale i wsparcia od wewnątrz - witamin, antyoksydantów, kwasów omega-3.

Stres i negatywne emocje są nieodłącznym elementem życia, ale ich przewlekłe działanie może poważnie odbić się na stanie skóry. Trądzik, atopowe zapalenie, przesuszenie, przedwczesne zmarszczki - to tylko niektóre ze skutków, jakie może wywołać. Warto więc reagować nie tylko na poziomie emocjonalnym, ale też pielęgnacyjnym. Odpowiednia rutyna, wsparcie dermatologiczne i chwile relaksu to inwestycja zarówno w dobrą kondycję skóry, jak i lepsze samopoczucie.