Egzema - objawy, leczenie, pielęgnacja

Czym jest egzema?

Egzema jest potocznym określeniem na całą grupę chorób dermatologicznych, w których występuje stan zapalny wierzchniej warstwy skóry. Przyjmuje ona postać wyprysku skórnego. Rodzaj egzemy zależy od czynnika wywołującego - może to być reakcja alergiczna, w wyniku kontaktu z substancją podrażniającą (egzema kontaktowa) lub spowodowana zaburzeniami funkcji układu immunologicznego. Najbardziej dokuczliwa jest egzema na twarzy, która może obniżać samoocenę osób z egzemą i utrudniać pełne funkcjonowanie w społeczeństwie. Nadwrażliwość na różne produkty może pojawić się w każdym wieku.

Egzema - przyczyny

Przyczyny egzemy mogą być alergiczne lub niealergiczne. Do tych drugich zalicza się długotrwały kontakt ze związkami chemicznymi i podrażnienie skóry. Egzema może mieć charakter endogenny (wywołana przez zaburzenia pracy układu odpornościowego lub czynniki genetyczne) lub egzogenny (wywołana przez czynniki drażniące). Na jej wystąpienie szczególnie narażone są osoby, które ze względu na pracę zawodową mają przewlekły kontakt z substancjami chemicznymi - detergentami, kosmetykami, tworzywami sztucznymi, metalami. Egzema nie jest chorobą zakaźną - nie jest wywoływana przez wirusy, bakterie czy grzyby. Nie można się nią zarazić od drugiej osoby. 

Objawy egzemy

Objawy egzemy mogą przypominać atopowe zapalenie skóry (AZS). Do najczęściej występujących zalicza się:

• świąd skóry
• suchość skóry
• zaczerwienienie
• obrzęk skóry
• grudki na skórze
• pęcherzyki
• pieczenie 
• wrażliwość i tkliwość skóry

Pierwsze objawy to z reguły świąd, rumień i obrzęk skóry. Z czasem, zmiany skórne mogą przekształcać się w czerwone plamy z towarzyszącą wysypką, grudkami i pęcherzykami. Pojawia się silny świąd i uczucie pieczenia. Skóra z zaburzoną bariera lipidową staje się sucha i podatna na uszkodzenia mechaniczne. Drapanie może prowadzić do tworzenia ran, nadżerek i zakażeń bakteryjnych. 
Stan zapalny skóry może występować w każdym miejscu na ciele, jednak najczęściej obserwowana jest egzema na dłoniach, twarzy, stopach i rękach.

Egzema u dzieci

Egzema u dzieci i niemowląt najczęściej wywołana jest przez alergen kontaktowy taki jak sztuczne barwniki i związki zapachowe w proszkach do prania, produktach do pielęgnacji, chusteczkach nawilżanych. Alergia przyjmuje powstać wyprysku kontaktowego. Z tego powodu, niezmiernie istotną rolę odgrywa właściwa pielęgnacja skóry dzieci i niemowląt, naturalnymi produktami bez substancji zapachowych.

Pielęgnacja skóry z egzemą

Odpowiednia pielęgnacja skóry u osób dotkniętych egzemą opiera się na stosowaniu produktów delikatnych, bez związków drażniących, uczulających czy środków zapachowych. Polecane są kremy zawierające witaminy A i E przyspieszające regenerację naskórka, ceramidy i oleje roślinne przyczyniające się do odbudowy jego naturalnej ochronnej bariery lipidowej oraz składniki o działaniu łagodzącym - pantenol, allantoina. Dodatkowym atutem będzie dodatek związków o działaniu nawilżającym - gliceryna, aloes, kwas hialuronowy. Swędzenie skóry jest znacznie mniejszy, kiedy jest ona odpowiednio nawilżona i natłuszczona.
Analizując skład kosmetyków, powinno się odrzucić te produkty zawierające parabeny, konserwanty, oleje mineralne, związki ropopochodne, silne detergenty (np. SLS - Sodium Lauryl Sulfate), dodatki zapachowe.
Długie, gorące kąpiele niekorzystnie wpływają na stan skóry, przyczyniając się do jej wysuszenia i uszkodzenia bariery lipidowej. Bardziej polecane są prysznice z użyciem letniej wody. Krem natłuszczający powinno się stosować na całe ciało, po każdej kąpieli. Zastosowanie się do wskazówek pielęgnacyjnych to domowe sposoby na egzemę. 

Leczenie egzemy

Leczenie egzemy i kontaktowego zapalenia skóry opiera się przede wszystkim na unikaniu czynników zewnętrznych wywołujących reakcję. W diagnostyce pomocne mogą być testy alergiczne. W celu łagodzenia dolegliwości można stosować leki przeciwalergiczne, natłuszczające emolienty, maści łagodzące z pantenolem, kremy nawilżające z witaminę E, gliceryną i ceramidami. W terapii tego schorzenia, doraźnie stosowane są maści zawierające kortykosteroidy, które mogą ograniczyć rozprzestrzenienie się egzemy. Nie powinno się ich stosować w sposób ciągły, ponieważ spowodują ścieńczenie skóry, co na dłuższą metę będzie ułatwiać powstawanie nowych uszkodzeń skóry. Terapię może uzupełniać stosowanie suplementów o działaniu przeciwzapalnym np. kwasy tłuszczowe omega-3. Polecane jest też picie naparów ziołowych o podobnych właściwościach - z rumianku, jeżówki purpurowej, nagietka czy szałwii.

Egzema, określana często jako wyprysk atopowy, to choroba skóry przebiegająca ze stanem zapalnym i swędzeniem skóry. Powstaje często w wyniku kontaktu z alergenem lub substancją chemiczną. Wykwity mogą zaostrzyć perfumy i inne sztuczne dodatki w kosmetykach. W leczeniu, poza emolientami, stosuje się leki przeciwhistaminowe, glikokorykosteroidy oraz inhibitory kalcyneuryny.