Mleko modyfikowane dla niemowląt – czym jest, kiedy stosować, co zawiera?

Dlaczego odpowiednie żywienie niemowląt jest takie ważne?

Żywienie w okresie niemowlęcym jest szczególnie istotne ze względu na konieczność zapewnienia dziecku niezbędnych składników odżywczych do prawidłowego rozwoju. Zdrowe żywienie od najmłodszych lat jest także kluczowe dla utrzymania zdrowia w przyszłości. Według teorii programowania żywieniowego (metabolicznego) doświadczenia żywieniowe oraz ekspozycja na czynniki środowiskowe w bardzo wczesnym okresie życia, w tym w okresie wczesnego rozwoju postnatalnego i prenatalnego, mogą wpływać na rozwój oraz zdrowie w kolejnych latach życia. Zarówno niedobór, jak i nadmiar składników odżywczych wpływa na wczesną ekspresję genów i prowadzi do trwałych zmian strukturalnych w tkankach i narządach.

Czy wiesz że...

WHO zaleca matkom na całym świecie wyłączne karmienie piersią w czasie sześciu pierwszych miesięcy życia dziecka jest preferowanym sposobem żywienia niemowląt, aby osiągnąć jego optymalny rozwój i zdrowie.

Jak długo karmić piersią?

WHO zaleca matkom na całym świecie wyłączne karmienie piersią w czasie sześciu pierwszych miesięcy życia dziecka jest preferowanym sposobem żywienia niemowląt, aby osiągnąć jego optymalny rozwój i zdrowie. Następnie, należy zapewnić im wprowadzenie żywności uzupełniającej i kontynuować karmienie piersią do dwóch lat lub dłużej. Jeśli nie jest to możliwe, powinno się podawać dziecku mleko modyfikowane.

Co to jest mleko modyfikowane?

Mleko modyfikowane jest to mleko krowie, które w wyniku wielu procesów technologicznych zostało dostosowane do potrzeb maluszków. Producenci, wskutek tych zmian, starają się jak najbardziej upodobnić produkt do mleka kobiecego. Skład mleka krowiego jest zmieniany poprzez:

• obniżenie ilości białka
• modyfikacja stosunku kazein do serwatki
• zmniejszenie zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych
• zwiększenie zawartości NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych)
• zmniejszenie ilości wapnia, fosforu i sodu
• zachowanie odpowiedniej proporcji pomiędzy wapniem i fosforem
• zwiększenie zawartości laktozy
• dodanie witamin, minerałów i innych składników odżywczych

Mleko dla dzieci dzieli się na początkowe oraz następne. Występują one pod postacią mleka w proszku, do rozpuszczania w wodzie. Niektóre firmy oferują modyfikowane mleko kozie.

Mleko początkowe

Mleko początkowe jest przeznaczone dla noworodków i niemowląt do 6 miesiąca życia. Oznaczone są numerem 1. Jest najbardziej zbliżone pod względem składu do mleka matki, ale warto pamiętać, że nigdy nie będzie jego pełnowartościowym odzwierciedleniem. Mleko to może być jedynym źródłem składników odżywczych dla dzieci od urodzenia do ukończenia 6 mc. życia. W produkcie tym przeważają białka serwatki. Skład preparatów do początkowego żywienia niemowląt musi spełniać normy dla środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Mleka mają zbliżoną wartość energetyczną, zawartość makroskładników, witamin i minerałów. Różnią się jednak zawartością związków, których producenci nie mają obowiązku dodawać. Zalicza się do nich m.in nukleotydy, oligosacharydy prebiotyczne czy długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, niezbędne dla funkcjonowania układu nerwowego, prawidłowego widzenia oraz rozwoju funkcji poznawczych twojego dziecka.

W aptekach dostępne są także specjalne mleka dla wcześniaków, oznaczone numerem 0. Mogą być stosowane jako uzupełnienie naturalnego karmienia lub, gdy jest ono niemożliwe, jako wyłączne źródło pożywienia.

Mleko następne

Czym jest mleko następne? Mleko dla niemowląt powyżej 6 miesiąca życia określa się mianem mleka następnego. Oznaczone są numerem 2. Są to produkty przeznaczone do stosowania jako część urozmaiconej diety dziecka, a nie jako jedyne źródło składników odżywczych. W składzie przeważają białka kazeiny.

Mleka typu junior

Mleka modyfikowane typu junior są przeznaczone dla dzieci do 3 lat. Oznaczone są numerem 3 (dla dzieci od 1 do 2 roku życia) lub 4 (dla dzieci po 2 roku życia). Są to preparaty z przewagą białek kazeiny. Mogą być stosowane jako element zrównoważonej diety, nigdy jako wyłączne źródło pokarmu. Zawierają witaminy i składniki mineralne dostosowane do potrzeb dziecka powyżej 1 roku życia m.in witaminę D i żelazo. W aptekach spotyka się także mleka oznaczone numerem 5, dla dzieci powyżej 3 roku życia.

zobacz produkty	zobacz produkty	zobacz produkty	zobacz produkty	zobacz produkty	zobacz produkty

Rodzaje mleka modyfikowanego dla dzieci i niemowląt - mleka specjalistyczne

Preparaty specjalistyczne powstały z myślą o maluszkach z problemami przewodu pokarmowego, ryzykiem wystąpienia alergii lub zdiagnozowaną alergią pokarmową. Jak wybrać mleko modyfikowane dla dziecka i jakie są ich rodzaje? Wyróżnia się różne rodzaje produktów:

Mleka modyfikowane na kolki i zaparcia.

Szacuje się, że nawet 30% maluszków cierpi na zaparcia oraz kolki. Najczęstszą przyczyną zaparć w tej grupie wiekowej jest niedobór płynów, nieodpowiednia dieta mamy karmiącej, zbyt gwałtowna zmiana z karmienia naturalnego na sztuczne, zbyt wczesne wprowadzenie pokarmów stałych, zbyt duża ilość produktów zapierających w diecie dziecka (ryż, gotowana marchew), a także alergie pokarmowe.

Kolki z kolei, są głównie powodowane przez niedojrzałość systemu trawiennego, zaburzenia składu flory jelitowej lub niekompletne trawienie laktozy. Objawia się jako napad przedłużonego i nieukojonego płaczu, brzuszek jest wzdęty, a nóżki podkurczone, dziecko jest niespokojne, rozdrażnione. Kolka występuje najczęściej od urodzenia lub od 3 tygodnia życia dziecka i z reguły ustępuje około 3-5 miesiąca. Mleka dla dzieci z występującymi kolkami lub zaparciami mają specjalnie zmodyfikowany skład. Większość preparatów ma:
•    obniżoną zawartość laktozy, aby w procesie jej fermentacji nie powstawał nadmiar gazów prowadzących do wzdęć, a także by nie wywierała działania drażniącego na błonę śluzową jelita
•    dodatek skrobi, dzięki której mleko jest gęstsze, co zapobiega nadmiernemu łykaniu powietrza podczas jedzenia
•    białka serwatkowe poddane częściowej hydrolizie - w celu ułatwienia trawienia
•    Beta-palmitynian zapobiegający zaparciom
•    oligosacharydy prebiotyczne, poprawiające tolerancję pokarmu i sprzyjające rozwojowi korzystnej mikroflory jelitowej

Mleka modyfikowane przeciw ulewaniom.

Ulewanie to cofanie się do jamy ustnej lub wylewanie na zewnątrz niewielkich ilości połykanego pokarmu, w czasie karmienia lub po jego zakończeniu. W ciągu pierwszych 4 miesięcy aż 20% niemowląt ulewa częściej niż 4 razy dziennie. Wynika to z niedojrzałości układu pokarmowego i braku odpowiedniego napięcia dolnego zwieracza przełyku. Większość mlek przeciw ulewaniom ma:

• dodatek zagęszczający np. mąkę z ziaren chleba świętojańskiego
• zwiększenie stosunku kazeiny do serwatki

W aptekach można także kupić produkty do zagęszczania bazujące na mące z ziaren chleba świętojańskiego. Można je używać do zagęszczania mleka kobiecego lub dotychczas stosowanego mleka modyfikowanego. 

Mleka modyfikowane dla dzieci z ryzykiem alergii.

W występowaniu chorób alergicznych duże znaczenie odgrywa czynnik genetyczny. Jeśli ten sam rodzaj reakcji alergicznej występuje u obojga rodziców, ryzyko, że wystąpi także u dziecka wynosi 50-80%. Preparaty o zmniejszonej alergenności oznaczane są symbolem HA (ang. hypoallergenic). Zawierają częściowo zhydrolizowane białko serwatki - cząsteczki białka są "cięte" na mniejsze fragmenty. Fragmenty te mają słabsze właściwości alergizujące. Im krótsze łańcuchy peptydowe, tam niższe właściwości alergizujące. Mleka hipoalergiczne (HA) mają zastosowanie w prewencji alergii.

Mleka dla dzieci z alergią na białko mleka krowiego.

Kiedy u maluszka pediatra stwierdzi alergię na białko mleka krowiego, zastosowanie znajdują preparaty, które zawierają zhydrolizowane białko. Mogą być to produkty o wysokim stopniu hydrolizy, zawierające krótkołańcuchowe peptydy, a nawet preparaty elementarne tzn. zawierające białko zhydrolizowane do aminokwasów. Pediatra może także zalecić preparat mlekozastępczy na bazie białka sojowego.

Oznaczenia na mleku modyfikowanym dla niemowląt

Preparaty specjalnego przeznaczenia żywieniowego, mają na opakowaniach specjalne oznaczenia:

• HA - mleko hipoalergiczne
• AR - mleko przeciwko ulewaniom
• GR lub R - mleko z dodatkową zawartością kleiku
• 0 - produkt dla wcześniaków
• 1 - mleko dla noworodków i niemowląt do ukończenia 6 miesiąca
• 2 - mleko następne od 7 do 12 miesiąca
• 3 - mleko typu junior od 1 do 2 roku życia
• 4 - mleko typu junior od 2 do 3 roku życia
• 5 mleko typu junior od 2,5/3 roku życia

Należy pamiętać, że decyzja o tym, jakie mleko dla niemowląt i małych dzieci będziemy stosować powinna być podjęta wspólnie z lekarzem pediatrą.

Przypisy
1.    Szajewska H. , Socha P. , Horvath A. ,Rybak A. , Dobrzańska A. , Borszewska-Kornacka M. , Chybicka A. , Czerwionka-Szaflarska M. , Gajewska D. , Helwich E. , Książyk J. , Mojska H., Stolarczyk A. , Weker H.: Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria 2014; 11; 321-338
2.    Kouwenhoven, Stefanie MP, et al. "A modified low-protein infant formula supports adequate growth in healthy, term infants: A randomized, double-blind, equivalence trial." The American journal of clinical nutrition 111.5 (2020): 962-974.
3.    Pawłowicz M., Cudowska B., Lebensztejn D.: Preparaty mleka modyfikowanego i mlekozastępcze w żywieniu dzieci. Standardy medyczne/Pediatria 2015; 12; 551-558