Leki i preparaty na odporność dla dzieci - sprawdź, jak wspierać odporność u dzieci i które suplementy z witaminami czy syropy warto stosować u najmłodszych

Co na wzmocnienie odporności dziecka? Jak naturalnie zadbać o odporność u dzieci? Kiedy sięgnąć po suplementy na odporność?

Odporność u dzieci to temat-rzeka, który ożywa zarówno w gabinetach lekarskich, jak i w placówkach wychowawczych czy w przestrzeni publicznej co roku, w okolicach początku jesieni. I nic w tym dziwnego - dobrze funkcjonującą odporność u maluchów utożsamiamy zwykle z odpornością na wirusy przenoszone drogą kropelkową, które w sezonie jesienno-zimowym powszechnie opanowują żłobki, szkoły czy przedszkola. Aby uniknąć zachorowania, niemal każdy rodzic zastanawia się, jak wzmocnić odporność swojego dziecka. Czy istnieją na to proste sposoby? Jakie objawy wskazują lato, że układ immunologiczny jest osłabiony lub pracuje nieprawidłowo? Czy u najmłodszych warto wdrażać suplementy na odporność, a jeśli tak - co takie preparaty powinny zawierać? Poznaj najważniejsze informacje o dziecięcej odporności i sprawdź, jak najlepiej o nią zadbać - jesienią, zimą, a także przez cały rok!

Najlepsze sposoby na odporność - pełnowartościowa dieta dla dzieci, aktywność fizyczna, sen i szczepienia

Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych wyróżnia się kilka filarów odporności, które są tak naprawdę absolutną podstawą prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Mowa tu przede wszystkim o:

• pełnowartościowej, odżywczej diecie, która uwzględnia podaż witamin i minerałów, a także tłuszczów, węglowodanów i białka w odpowiednich proporcjach. Często mówi się o tym, że konkretny składnik (na przykład witaminy D i C, cynk oraz inne substancje) są niezbędne do właściwego funkcjonowania odporności, natomiast tak naprawdę synergia wszystkich elementów dostarczanych wraz z dietą pomaga zbilansować jadłospis i zachować odpowiednie działanie układu immunologicznego;
• aktywności fizycznej, podejmowanej regularnie, o umiarkowanym stopniu intensywności (zbyt forsowne treningi mogą bowiem przynieść skutek odwrotny od zamierzonego, osłabiając odporność). Ruch i procesy zachodzące w organizmie na skutek aktywności wspierają układ immunologicznych zwłaszcza w zakresie produkcji komórek niezbędnych dla odpowiedzi odpornościowej - w tym makrofagów i konkretnych typów limfocytów;
• nieprzerwanym, spokojnym śnie, który - podobnie jak aktywność fizyczna - wpływa pozytywnie na komórki układu odpornościowego, a oprócz tego jest gwarantem utrzymania prawidłowego rytmu dobowego i co za tym idzie - prawidłowego wydzielania kortyzolu (hormonu stresu). W trakcie nocnego odpoczynku dochodzi do regeneracji organizmu, a w przypadku niedoboru snu - do osłabienia odpowiedzi odpornościowej;
• unikaniu ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza oraz na dym tytoniowy. Oba te czynniki negatywnie wpływają na stan błon śluzowych wyściełających górne drogi oddechowe, co z kolei przekłada się na ich podrażnienie i osłabienie (należy tutaj dodać, że błony śluzowe są uznawane za „strażników” odporności i „drzwi” do organizmu - to właśnie one mają bowiem pierwszy kontakt z wirusami w przypadku infekcji);
• szczepieniach ochronnych, które są najlepszym sposobem na wzmocnienie odporności przeciwko najczęściej występującym infekcjom wieku dziecięcego - w tym przeciwko ospie, śwince, różyczce, odrze, a także przeciwko zakażeniom meningokokami czy pneumokokami. Co więcej, za porozumieniem z lekarzem, warto rozważyć także szczepienia u dzieci przeciwko COVID-19 czy grypie.

Osłabiona odporność - skąd się bierze i kiedy mamy z nią do czynienia?

Wbrew pozorom osłabiona odporność nie jest tak naprawdę stanem powszechnym. Szacuje się, że dziecko w okolicach 3-4 lat może chorować na infekcje górnych dróg oddechowych nawet około 8 razy rocznie (chodzi tu przede wszystkim o zwykłe przeziębienie), przy czym czynnikami, które zwiększają zwykle tę częstotliwość, jest posiadanie rodzeństwa oraz uczęszczanie do placówek wychowawczych.

Na osłabienie odporności organizmu może z kolei wpływać wiele okoliczności. Układ immunologiczny nie funkcjonuje do końca prawidłowo u dzieci z nadwagą i otyłością, a także z niedowagą, z niektórymi chorobami wrodzonymi czy u małych pacjentów eksponowanych na dym tytoniowy i pyły zawieszone w powietrzu.Dodatkowo spadki odporności obserwuje się u pociech przegrzewanych lub wyziębianych (gdy temperatura w pomieszczeniach i/lub ubiór nie są dostosowane do warunków pogodowych panujących na zewnątrz), nieaktywnych fizycznie i z zaburzeniami snu. Oczywiście nabywaniu odporności swoistej nie pomaga także unikanie szczepień.

O zaburzeniach odporności u dziecka można mówić w przypadku występowania u małego pacjenta zapalenia ucha czy zapalenia płuc kilka razy do roku, przedłużania się czasu trwania infekcji wirusowych (przekształcających się także w infekcje bakteryjne), rozwoju grzybicy (w tym grzybicy skóry i/lub jamy ustnej). Oprócz tego dzieci z zaburzoną odpornością zwykle nie przybierają na wadze tak, jak ich rówieśnicy. Po zaobserwowaniu takich okoliczności należy udać się do lekarza rodzinnego lub pediatry, który skieruje dziecko na badania w kierunku zaburzeń funkcjonowania układu immunologicznego.

Suplementy na wzmocnienie organizmu dziecka i preparaty na odporność - w jakich sytuacjach warto podawać je najmłodszym?

Suplementy diety na odporność - jak sama ich nazwa wskazuje - powinny być uzupełnieniem sposobu żywienia dziecka, a nie jego podstawą. To właśnie dlatego u zdrowych maluchów, których rodzice zapewniają obecność wymienionych powyżej filarów odporności (odżywczy jadłospis, aktywność fizyczna, długi sen, unikanie ekspozycji na szkodliwe czynniki, szczepienia ochronne) nie trzeba stosować suplementów diety (oprócz oczywiście witaminy D, zalecanej do przyjmowania przez towarzystwa pediatryczne). Niemniej, wdrożenie suplementów diety na odporność dla dzieci warto rozważyć, gdy:

• maluch wykazuje objawy obniżenia odporności, opisane w poprzednim akapicie (częste i długie infekcje, przekształcające się nierzadko w infekcje bakteryjne);
• u dziecka konieczne jest stosowanie diety eliminacyjnej - czy to ze względu na alergie, czy też na nadwrażliwości pokarmowe (oczywiście taka dieta nie powinna być niedoborowa, jednak czasem zdarza się, że nie można zapewnić maluchowi źródeł wszystkich niezbędnych składników odżywczych pochodzących z żywności);
• dziecko cierpi na choroby towarzyszące, które mogą wpływać na osłabienie układu immunologicznego (w tym choroby alergiczne czy cukrzycę);
• maluch jest w trakcie lub bezpośrednio po antybiotykoterapii, wpływającej negatywnie na florę bakteryjną jelit (która także bierze udział w odpowiedzi odpornościowej).

Oczywiście wprowadzenie suplementów diety (niezależnie od tego, czy są mono- czy wieloskładnikowe) warto skonsultować z lekarzem, który zdecyduje, czy suplementacja w konkretnym przypadku jest zasadna, czy może całkowicie zbędna.

Co powinny zawierać syropy na odporność, żelki czy preparaty uodparniające dla dzieci? Tran, witaminy, minerały, probiotyki dla dzieci, beta-glukan i inne

Suplementy dla dzieci na odporność dostępne są w różnych formułach i postaciach, zawierających różne substancje czynne. Niezależnie od tego, czy rodzic postawi na syrop, kapsułki, proszek w saszetkach do sporządzania roztworu czy żelki na odporność, warto, by produkt zawierał składniki, które faktycznie mają szansę pozytywnie wpływać na funkcjonowanie układu immunologicznego. Wśród tych składników można wyróżnić:

• witaminy - w tym zwłaszcza witaminy z grupy B, witaminę D, E oraz witaminę C, ale także witaminę A o właściwościach przeciwzapalnych i wspierających regenerację oraz dobry stan skóry (co jest istotne szczególnie w kontekście dermatologicznych infekcji bakteryjnych lub grzybiczych);
• minerały - w tym przede wszystkim cynk, wspomagający układ odpornościowy w odpowiedzi immunologicznej przy kontakcie z patogenem;
• beta-glukan i probiotyki, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie i stan flory bakteryjnej jelit, będącej jednym z elementów wpływających na układ odpornościowy;
• tran - sam w sobie będący źródłem witamin A oraz D, a także kwasów omega-3 i omega-6. Olej ten wpływa nie tylko na wsparcie odporności, ale również na rozwój umysłowy dziecka oraz na prawidłowe widzenie.

Oprócz wymienionych powyżej składników aktywnych, istnieje również cała gama substancji o nie mniejszym znaczeniu dla odporności - w tym chociażby kwas foliowy czy naturalne, roślinne ekstrakty i wyciągi (przykładowo - z dzikiej róży, czarnego bzu, aloesu czy czystka).

Leki na odporność dla dzieci - kiedy trzeba je stosować?

Leki na odporność dla dzieci dostępne na receptę, w aptece, wydawane są wyłącznie z przepisu lekarza. Będą one wskazane w okresach obniżonej odporności, a także wtedy, gdy dziecko faktycznie cierpi na choroby przebiegające z zaburzeniami funkcjonowania układu immunologicznego. Są to tak zwane leki immunostymulujące, które przede wszystkim pobudzają układ odpornościowy do produkcji komórek odpowiedzialnych za odpowiedź immunologiczną w przypadku kontaktu z patogenem - w tym bakterią lub wirusem.

Źródła:

1. Dr n. med. G. Durska, Zaburzenia odporności u dzieci [w:] Medycyna Praktyczna, 22.11.2012
2. Dr med. W. Feleszko, Jak wzmocnić odporność u dzieci? [w:] Medycyna Praktyczna, 25.09.2012
3. Mgr farm. P. Jakimik, Obniżona odporność u dzieci i dorosłych - przyczyny i objawy [w:] nowafarmacja.pl, dostęp: 02.09.2024
4. Dr n. med. A. Szaflarska, Czy znamy odporność na pytanie: jak wspomóc odporność dziecka? [w:] Pediatria po Dyplomie 01/2023
5. Dr n. med. J. Błach, Wpływ antybiotykoterapii na odporność u dzieci [w:] Pediatria po Dyplomie 06/2023
6. W. Feleszko, Nieswoista stymulacja odporności w leczeniu i zapobieganiu infekcjom wirusowym - nowości 2022[w:] Lekarz POZ 4/2022
7. K. Turczyńska, Immunolog potrzebny od zaraz? [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2020, tom 14, nr 2