Krostki na ramionach i plecach oraz udach - przyczyny i sposoby leczenia. Czy ten problem estetyczny to trądzik? Jak pozbyć się krostek?

Zapalenie mieszkowe i krostki na ramionach - przyczyny, objawy, leczenie

Krostki na ramionach, plecach, pośladkach czy udach mogą być objawem różnych dermatoz (chorób i zmian skórnych) - od rogowacenia mieszkowego, poprzez trądzik, aż po alergię kontaktową. Różnicowanie tych schorzeń polega przede wszystkim na rozróżnieniu charakteru krostek, a także na obserwacji czynników powodujących ich pojawienie się oraz objawów towarzyszących. Najczęściej mamy jednak do czynienia z rogowaceniem, które nie jest groźną dermatozą, ale dla wielu osób stanowi duży problem estetyczny - zwłaszcza, że objawy nieleczonego rogowacenia mieszkowego mogą pogłębiać się w czasie. W jaki więc sposób rozpoznać przyczynę powstawania krostek na ramionach? Jaką pielęgnację stosować, by zniwelować problem i kiedy udać się do lekarza? W jaki sposób zapobiegać nawrotom rogowacenia? Poznaj najważniejsze informacje o charakterze krostek na ciele i sprawdź, które z objawów dotyczą Twojej skóry!

Czerwone krostki na ramionach – przyczyny u dzieci i dorosłych. Rogowacenie mieszkowe, wyprysk kontaktowy, alergia, niedobory czy trądzik?

Tak, jak zostało to już wspomniane, krostki występujące na ramionach i innych częściach ciała mogą mieć różną etiologię. Wśród przyczyn tego zjawiska wyróżniamy między innymi:

• rogowacenie mieszkowe (określane również mianem rogowacenia okołomieszkowego) - o jego objawach piszemy w akapicie poniżej, przedstawiając również charakterystykę tej dolegliwości;
• trądzik i jego odmiany (w tym trądzik młodzieńczy, hormonalny czy trądzik dorosłych) - w tym przypadku krostki ewidentnie mają ropny charakter, są tkliwe i bolesne - wraz z lokalizowaniem się na ramionach, często obecne są także na karku, w górnej części pleców czy na dekolcie. Dodatkowo przy ich gojeniu mogą tworzyć się strupki i przebarwienia. Powstają zwykle na skutek zaczopowania gruczołów łojowych, wystepujących de facto w mieszkach włosowych;
• zmiany alergiczne (wyprysk kontaktowy, zapalenie skóry) - te zmiany charakteryzuje przede wszystkim czas pojawienia się - a więc po kontakcie z alergenem (może to być konkretny materiał, detergent do prania, kosmetyk lub inne czynniki). Często krostki alergiczne powodują swędzenie i chęć drapania się. Zazwyczaj mają płaską strukturę i mogą zlewać się w plamy przypominające rumień;
• niedobory witamin i składników odżywczych - wysuszenie skóry i pojawienie się zrogowaceń (w tym krostek na ramionach) może nastąpić na skutek niedoborów - zwłaszcza witaminy A oraz kwasów tłuszczowych w diecie. By temu przeciwdziałać, warto zadbać o obecność w jadłospisie produktów bogatych w oba te składniki.

Najczęściej pojawiającą się przyczyną krostek na ramionach jest pierwszy z wymienionych czynników - a więc rogowacenie mieszkowe. Do tej pory niestety nie określono jednoznacznie jego genezy, natomiast podejrzewa się, że na wystąpienie rogowacenia okołomieszkowego mogą wpływać czynniki genetyczne, a także niedobór witaminy A. Oprócz tego intensywność „wysypu” krostek zwiększa nieodpowiednia pielęgnacja oraz silne wysuszenie skóry (w tym długotrwała ekspozycja na prominiowanie UV bez zabezpieczenia produktem z SPF).

Rogowacenie mieszkowe u dzieci bywa mylone z potówkami - aby zróżnicować tę diagnozę, warto udać się do pediatry. Główna różnica polega na tym, że zazwyczaj potówki mogą wystąpić już u niemowląt, natomiast rogowaciejące grudki i krostki pojawiają się raczej u kilku- i nastolatków (choć oczywiście nie dzieje się tak w 100% przypadków).

Krostki na udach, pośladkach, ramionach i plecach w zapaleniu mieszkowym - objawy

Objawy zapalenia mieszkowego są dość charakterystyczne - wielu lekarzy i pacjentów określa tę dolegliwość mianem „wiecznej gęsiej skórki”, ponieważ nadmierne rogowacenie mieszkowe daje właśnie takie odczucia dotykowe. Jak powstają same krostki? Pojawiają się na skutek wytworzenia się czopu rogowego (składającego się z komórek martwego naskórka), zlokalizowanego w obrębie mieszka włosowego. Z uwagi na budowę tych zmian, określa się je jako krostki hiperkeratotyczne (ich bezpośrednią przyczyną - w odróżnieniu od prawidłowej skóry - jest nadmierne rogowacenie naskórka). Pojawiają się pojedynczo, są rozsiane, a jednocześnie skóra na obszarze ich występowania może być zaczerwieniona (natomiast pacjenci zwykle nie odczuwają swędzenia).

Często skóra objęta rogowaceniem mieszkowym jest sucha, szorstka, podatna na podrażnienia czy uszkodzenia mechaniczne. Po krostkach mogą pozostawać przebarwienia, jeśli pacjent lub pacjentka będą je zdrapywać. Dodatkowo samym krostkom - z uwagi na ich lokalizację przy ujściu mieszka włosowego - może towarzyszyć zjawisko wrastania włosków. Co ważne - najczęściej symptomy rogowacenia pojawiają się na ramionach, natomiast u niektórych osób obserwuje się je także na bokach twarzy i żuchwie, na pośladkach i udach.

Leczenie krostek na ramionach u dzieci i dorosłych - jak pozbyć się krostek?

Leczenie rogowacenia mieszkowego to leczenie objawowe - polegające na usunięciu samych grudek i krostek, ale również mające na celu nieco poprawić przebieg procesów keratynizacji naskórka u pacjentów i zbliżyć je do procesów fizjologicznych. Najlepiej, by leczenie było rozpoczynane i kontynuowane pod okiem dermatologa. Uwzględnia ono podawanie:

• leków doustnych (witaminy C, witaminy A i D - w przypadku niedoborów, suplementów zawierających kwasy tłuszczowe z grupy omega, a także - w najcięższych przypadkach - izotretynoinę, którą zwykle stosuje się podczas leczenia trądziku);
• leków miejscowych - maści, kremów, żeli. Zazwyczaj takie preparaty zawierają substancje keratolityczne (złuszczające), wspierające odrywanie się komórek martwego naskórka od podłoża oraz ich pozbycie się. Te składniki to między innymi mocznik czy kwas salicylowy. W zależności od planowanego efektu, lekarz może zalecić także kwasy zapobiegające powstawaniu przebarwień (na przykład kwas azelainowy).

Oczywiście oprócz wymienionych powyżej metod leczenia rogowacenia okołomieszkowego pacjent musi także stosować się do zaleceń profilaktycznych, zapobiegających nawrotom dolegliwości.

Pielęgnacja naszej skóry na co dzień - jak zapobiegać pojawianiu się krostek?

Całkowite wyleczenie rogowacenia okołomieszkowego nie jest możliwe, jednak odpowiednia, codzienna, sumienna pielęgnacja oraz zachowanie właściwych zasad dbania o skórę sprawią, że krostki będą pojawiać się rzadziej i na pewno ich liczba zmniejszy się. To, o czym warto pamiętać przy rogowaceniu mieszkowym to:

• zabezpieczanie skóry przed wpływem promieniowania słonecznego (wybranym kosmetykiem z SPF, ochronnymi ubraniami), a zimą - przed suchym powietrzem obecnym w ogrzewanych pomieszczeniach (warto wówczas postarać się o źródło nawilżania - może być to elektroniczny nawilżacz powietrza lub domowy sposób w postaci wieszania mokrych ręczników na kaloryferach);
• regularne nawilżanie skóry i jej natłuszczanie. Zmiękczony, odżywiony naskórek nie będzie miał tak dużej tendencji do nadmiernej keratynizacji (rogowacenia), co jednocześnie przełoży się na zminimalizowanie objawów rogowacenia mieszkowego;
• regularne wsparcie w złuszczeniu naskórka - aplikacja kosmetyków z kwasami, mocznikiem czy też peelingów mechanicznych (wszystko w zależności od zaleceń dermatologa oraz reakcji naszej skóry na zastosowany produkt). Do najpopularniejszych produktów złuszczających, polecanych przy rogowaceniu mieszkowym, zalicza się propozycje od CeraVe - wygładzający balsam z mocznikiem oraz żel do mycia twarzy i ciała z kwasem salicylowym;
• wybieranie ubrań z naturalnych, przewiewnych materiałów, takich jak len, wełna czy bawełna. Materiały sztuczne (poliester, akryl) mogą powodować wzmożone pocenie i utrudniać wymianę gazową w skórze (potocznie - „oddychanie” skóry), przez co naskórek również szybciej ulega niekorzystnym zmianom (w tym nadmiernej keratynizacji);
• dbanie o nawadnianie organizmu, a także o dietę bogatą w witaminy i kwasy tłuszczowe z grupy omega;
• w przypadku golenia miejsc objętych rogowaceniem - stosowanie nieinwazyjnych metod, takich jak kremy do depilacji czy depilacja laserowa lub IPL (używanie maszynek jednorazowych czy depilatorów elektronicznych wyrywających włoski mogłoby pogorszyć objawy i doprowadzić do jeszcze większych podrażnień).

W przypadku, w którym domowa pielęgnacja oraz trzymanie się zaleceń wskazanych w przebiegu rogowacenia okołomieszkowego nie przynoszą rezultatu, warto skonsultować się z dermatologiem, który oceni stan zaawansowania dolegliwości i wskaże inne możliwości terapii - w tym za pomocą preparatów dostępnych na receptę, do stosowania doustnego i miejscowego.

Źródła:

1. Dr hab. med. D. Jenerowicz, dr n. med. A. Polańska, Rogowacenie mieszkowe [w:] Medycyna Praktyczna, 01.02.2013
2. Dr med. J. Maciejewska, Nadmierne rogowacenie mieszków włosowych [w:] Medycyna Praktyczna, 21.03.2014
3. Lek. O. Jakubowicz-Zalewska, dr n. med. J. Nowowiejska, prof. dr hab. n. Med. I. Flisiak, Rogowacenie mieszkowe u dzieci i młodzieży - poważny problem estetyczny [w:] Dermatologia po Dyplomie 03/2022